Στα πλαίσια του πειράματος ¨ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗΣ¨ πραγματοποιήθηκαν στο περιβάλλον του σχολείου μας στις 23/9/2015 και στις 21/3/2016 (δύο ισημερίες), οι σχετικές μετρήσεις για τον υπολογισμό της ακτίνας της γης.
Στις 23/9/2015 τις σχετικές μετρήσεις για τον υπολογισμό της ακτίνας της γης έκανε η ομάδα των παρακάτω μαθητών:
- Ευαγγελοπούλου Κυριακή
- Καραθάνος Νίκος
- Καραλή Αθηνά
- Κοκκινοπλίτου Κερασούλα
- Κοκκινοπλίτου Μαρία
με υπεύθυνους τους καθηγητές:
- ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ ΓΑΒΡΙΗΛ
- ΧΑΣΑΜΠΕΝΗ ΣΤΑΜΑΤΙΑ
Το πείραμα επαναλήφθηκε τη Δευτέρα 21/3/2016, από την ομάδα των παρακάτω μαθητών:
- Αγαθόγλου Σάββας
- Γερασόπουλος Θόδωρος
- Μαργαριτίδης Χρήστος
- Παπά Θεοδώρα
- Παπαδοπούλου Έλενα
- Πιτσιλή Βασιλική
- Σόπογλου Νίκος
- Σταυρογιάννης Διονύσης
με υπεύθυνους τους καθηγητές:
- ΑΝΑΣΤΑΣΙΑΔΗ ΓΑΒΡΙΗΛ
- ΧΑΣΑΜΠΕΝΗ ΣΤΑΜΑΤΙΑ
ΛΙΓΑ ΛΟΓΙΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΕΡΑΤΟΣΘΕΝΗ
Μια μέρα, καθώς ο Ερατοσθένης μελετούσε ένα πάπυρο στη βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας, διάβασε μια καταχώρηση η οποία του κέντρισε το ενδιαφέρον. Διάβασε, ότι στις 22 Ιουνίου την ημέρα δηλαδή του θερινού ηλιοστάσιου, στην πόλη Συήνη (το σημερινό Ασουάν) της Αιγύπτου, 800 περίπου χιλιόμετρα από την Αλεξάνδρεια συμβαίνει κάτι αξιοσημείωτο. Καθώς πλησιάζει το μεσημέρι οι σκιές των κιόνων ή μιας ράβδου μικραίνουν.
Στις 12 το μεσημέρι όταν δηλαδή ο ήλιος βρίσκεται στο ζενίθ, οι σκιές εξαφανίζονταν τελείως και το νερό καθρεπτίζεται στο πάτο ενός πηγαδιού. Ο Ήλιος δηλαδή, βρισκόταν ακριβώς κάθετα πάνω από τη περιοχή. Τι το ιδιαίτερο είχε όμως αυτή η απλή παρατήρηση ώστε να τραβήξει το ενδιαφέρον του Ερατοσθένη;
Ο Ερατοσθένης σκέφτηκε ότι αν η Γη ήταν επίπεδη, τότε ο Ήλιος θα έριχνε τις ακτίνες του κάθετα και στις δυο πόλεις ταυτόχρονα υπό την ίδια γωνία. Συνεπώς καμία από τις δυο ράβδους δεν θα έπρεπε να έχει σκιά. Γενικότερα, αν η Γη ήταν επίπεδη, η σκιά στη Συήνη θα έπρεπε να έχει πάντα το ίδιο μήκος με αυτή στην Αλεξάνδρεια.
Με αυτή λοιπόν την απλή παρατήρηση ο Ερατοσθένης έφτασε στο συμπέρασμα ότι η Γη είναι σφαιρική και όχι επίπεδη. Μέτρησε μάλιστα το μήκος της σκιάς της ράβδου και από τη μέτρηση αυτή είδε ότι οι ακτίνες του ήλιου σχημάτιζαν με τη κάθετη ράβδο μια γωνία 7ο 12' δηλαδή το 1/50 ενός πλήρους κύκλου. Aν προεκτείνουμε μάλιστα τις ράβδους στη Συήνη και την Αλεξάνδρεια προς το κέντρο της Γης βλέπουμε ότι η γωνιακή απόσταση μεταξύ των δυο πόλεων είναι 7ο 12'
Ο Ερατοσθένης προσέλαβε βηματιστές που μέτρησαν την απόσταση μεταξύ της Αλεξάνδρειας και της Συήνης και τη βρήκαν 5000 στάδια. Αν η γωνία λοιπόν των 7ο 12' αντιστοιχούσε σε απόσταση 5000 στάδια, ο Ερατοσθένης με απλά μαθηματικά υπολόγισε ότι η περιφέρεια της Γης πρέπει να είναι 252.000 στάδια δηλαδή 39.690 χιλιόμετρα. Ο Ερατοσθένης με μόνα εργαλεία τη σκέψη του και μια ράβδο κατάφερε να μετρήσει 2.200 χρόνια πριν τη περίμετρο της Γης με εντυπωσιακή ακρίβεια. Δεδομένου ότι η πραγματική τιμή της περιφέρειας της Γης στον Ισημερινό είναι 40.075 χιλιόμετρα η απόκλιση των μόλις 385 χιλιομέτρων της μέτρησης του Ερατοσθένη από τη πραγματική τιμή είναι αξιοσημείωτη.