To OXI - 28 Οκτωβρίου 2019
Σήμερα γιορτάζουμε το ΟΧΙ!
ΟΧΙ!
Πόσο δύσκολη λέξη να ειπωθεί την κατάλληλη στιγμή!
Σήμερα γιορτάζουμε αυτή τη μαγική λέξη. Γιορτάζουμε την προϋπόθεσή της που είναι η ανδρεία, γιορτάζουμε το γέννημά της που είναι η ελευθερία!
Σήμερα γιορτάζουμε το ΟΧΙ!
Ένα ΟΧΙ, που όταν ειπώθηκε φάνταζε ουτοπία, χωρίς ελπίδα. Ένας Δαβίδ η Ελλάδα μπροστά στον Γολιάθ της Γερμανίας. Τι πιο φυσικό, τι πιο εύκολο από μια συνθηκολόγηση, όπως έκαναν τόσα και τόσα έθνη; Τι πιο λογικό από μια υποταγή;
Ένα ΟΧΙ που βγήκε από την καρδιά και όχι από το μυαλό ή τη λογική.
Ένα ΟΧΙ που δόνησε τις χορδές τις αξιοπρέπειας, τις χορδές της αλήθειας, τις χορδές της ανθρωπιάς!
Η καρδιά του αληθινού ανθρώπου δεν μπορεί να δεχθεί την παραίτηση μπροστά στο ψεύδος. Δεν μπορεί να δεχθεί το ψεύδος του φασισμού, το ψεύδος του ρατσισμού, το ψεύδος της ισοπέδωσης. Ανορθώνεται και λέει ΟΧΙ, κι ας μην έχει ελπίδα σωτηρίας, κι ας είναι το αποτέλεσμα σίγουρος θάνατος.
Το ΟΧΙ όμως σώζει. Το ΟΧΙ ανασταίνει. Το ΟΧΙ, μέσα από το θάνατο, φέρνει τη ζωή!
Να τι στερήθηκε η ψυχή μας σήμερα. Κανένας μας δεν έμαθε να λέει ΟΧΙ!
Αλλά, να ποιο είναι το αποτέλεσμα της ζωής δίχως στέρηση, δίχως απαγόρευση, δίχως όρια: ο θάνατος.
Να γιατί πεθαίνει η Ελλάδα σήμερα. Να γιατί η κοινωνία μας έχασε την πυξίδα και έφτασε στον πάτο της εξαθλίωσης. Να γιατί η παιδεία μας δεν μπορεί να αποδώσει καρπούς. Να γιατί η οικογένεια δεν λειτουργεί θεραπευτικά. Γιατί κανείς, κανείς, δεν λέει ΟΧΙ.
Δεν σου λένε ΟΧΙ οι γονείς σου. Δεν σου λένε ΟΧΙ οι δάσκαλοί σου. Δεν σου λένε ΟΧΙ οι καθηγητές σου. Δεν σου λέει ΟΧΙ ούτε καν η κοινωνία με τους ανεφάρμοστους νόμους της.
Από τότε που γεννήθηκες, έχεις δικαίωμα σε όλα. Τίποτε δεν στερείσαι. Τίποτε δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στις επιθυμίες σου, στις επιδιώξεις σου. Πάντα απαιτείς και πάντα έχεις. Η καλοπέραση έγινε το χαρακτηριστικό της κοινωνίας μας. Καμιά στέρηση δεν επιβάλλεται με θέλημα. Αν υπάρχουν στερήσεις, επιβάλλονται από εξωτερικές συνθήκες, ανεξάρτητες της θέλησής μας η της θέλησης των κοντινών μας ανθρώπων.
Τι πιο ωραίο! Τι πιο φυσικό! Θα πουν όλοι. Ποιος θα ήθελε να του πουν ΟΧΙ; Ποιος θα ήθελε να του βάλουν όρια; Ποιος θα ήθελε να στερηθεί κάτι με τη θέλησή του;
Όταν όμως οι πρόγονοί μας είπαν το ΟΧΙ, καμιά εξωτερική συνθήκη δεν το επέβαλε. Απεναντίας! Πολλοί λαοί θεωρούσαν φυσικό το ΝΑΙ, την υποταγή. Η ελληνική καρδιά όμως, δεν άντεχε αυτό το ΝΑΙ. Ήξερε πως θα πεθάνει, αλλά είπε ΟΧΙ. Είπε ΟΧΙ στην καλοπέραση, ΟΧΙ στην καλοζωΐα, ΟΧΙ στην άνεση, ΟΧΙ σ΄ αυτήν ακόμη τη ζωή, την υλική ζωή, τη ζωή χωρίς αρχές και αξίες, στη ζωή χωρίς ελπίδα, χωρίς φως, χωρίς αγάπη, χωρίς νόημα πνευματικό.
Κι αυτό το ΟΧΙ το πνευματικό έφερε την όντως ζωή μέσα από το θάνατο, μέσα από τις στερήσεις, μέσα από τις θλίψεις. Έφερε την ελευθερία, όχι τόσο την υλική όσο την πνευματική. Είναι σοφότατη η κουβέντα που λέει στις γραφές: «εν θλίψη επλάτινάς με». Δηλαδή, μέσω των θλίψεων, μέσω των στερήσεων, μέσω των περιορισμών με κάνεις να έχω πραγματική αξία, μου ανοίγεις τα μάτια για να δω πάνω από την κτηνώδη μου φύση, να αντιληφθώ τον κόσμο πέρα από το άτομό μου, να ανέβω τα σκαλιά του πολιτισμού, να γίνω άνθρωπος.
Χρόνια σκλαβιάς και στερήσεων δεν στάθηκαν ικανά να καταλύσουν τις αρχές και τις αξίες των προγόνων μας. Λίγες όμως δεκαετίες ελευθερίας και οικονομικής ευμάρειας ήταν αρκετές για να καταλύσουν όλη την πνευματικότητά μας.
Οι πρόγονοί μας, λαός που έζησε μέσα στις στερήσεις, καταλάβαινε την αξία τους και ήξερε να λέει ΟΧΙ. Να λέει ΟΧΙ στον εχθρό του, στον εχθρό τον πνευματικό και στον εχθρό τον υλικό. Αναγνώριζε τους εχθρούς του. Αναγνώριζε, όμως, και τους υλικούς του εχθρούς αλλά και τους πνευματικούς του εχθρούς. Ήξερε πως η καλοπέραση και η ευμάρεια είναι πνευματικός εχθρός. Κι όταν το ΌΧΙ δεν έρχεται έξωθεν, έπρεπε να έρθει έσωθεν. Επιβάλλουμε όρια στον εαυτό μας, επιβάλουμε όρια στα παιδιά μας, τηρούμε τα όρια που επιβάλει η κοινωνία μας. Λέμε ΟΧΙ στο παιδί που απαιτεί, λέμε ΟΧΙ στο μαθητή που τεμπελιάζει, λέμε ΟΧΙ στο εαυτό μας που παρεκτρέπεται, λέμε ΟΧΙ στον συνάνθρωπό μας που παραβαίνει τους κανόνες. Πόσο πολύτιμο είναι αυτό το ΟΧΙ! Πόσο σωτήριο είναι! Αλλά και πόσο δύσκολο να ειπωθεί!
Η καταστροφή άρχισε από το ευρύτερο σύνολο, από την εύκολη παραβατικότητα που σπάνια έχει συνέπειες, αυτή την παραβατικότητα που κατέλυσε την κοινωνική ζωή και την μετέτρεψε σε ατομιστική, όπου πλέον ο καθένας βλέπει το ατομικό του συμφέρον και όχι το συμφέρον της κοινωνίας μέσα στην οποία ζει.
Η καταστροφή συνεχίστηκε στο σχολείο, όπου ο δάσκαλος ή ο καθηγητής έπαψε να βάζει όρια, έπαψε να τιμωρεί, έπαψε να λέει ΟΧΙ, έπαψε να βαθμολογεί, έπαψε να απαιτεί.
Η καταστροφή ολοκληρώθηκε στην οικογένεια, όπου ο μπαμπάς και η μαμά δεν μπορούν να πουν ΟΧΙ στο παιδί τους, δεν μπορούν να του βάλουν και να τηρήσουν τα όρια.
Από τη μικρή ηλικία, όμως, από τότε που το παιδί είναι ακόμη βρέφος, πρέπει να μπαίνουν και να τηρούνται τα όρια. Πρέπει να μπαίνουν οι στερήσεις, με μέτρο, σύνεση και σοφία. Πρέπει να ξαναμάθουν οι γονείς να λένε ΟΧΙ. Οι καθηγητές να καταλάβουν την πνευματική αξία των ορίων, της επιβράβευσης και της τιμωρίας. Να δουν τη ζημιά που γίνεται και να αναλάβουν να σηκώσουν αυτό το βαρύ φορτίο της στέρησης, το βαρύ φορτίο της άρνησης κι ας φαίνεται ουτοπικό, κι ας φαίνεται ανέλπιδο. Η επιβολή των ορίων ξυπνά πρώτα εμάς τους ίδιους που τα επιβάλουμε και μετά ξυπνούν τον κοινωνικό μας περίγυρο. Τον ξυπνούν σιγά σιγά, αθόρυβα χωρίς ούτε εμείς να καταλάβουμε το πώς. Τον ξυπνούν από έναν ύπνο γλυκό, γλυκό αλλά θανατηφόρο.
Ας μάθουμε να λέμε ΟΧΙ!
Για να ζήσουμε.
Γρ. Καλόμοιρος